Yörede, Gebre olarak da adlandırılan Kapari bitkisinin Türkiye'deki anavatanı Çorum'un Osmancık ilçesidir. Evliya Çelebi, bu bitkinin varlığını Osmancık'ta 400 yıl öncesinde keşfetmiştir.
Evliya Çelebi, ünlü ”Seyahatname”sinde Çorum’un Osmancık ilçesini tanıttığı bölümde şunları söylüyor kapari için;
”Şehrin üç tarafı kumsaldır; asla çamur olmaz. Havası fazla sıcak olduğundan üzümü lezzetli ve sulu olur. Kumsallığında toprağında” gebre” adında bir yemiş olur ki sirke turşusu yapılır; gayet faydalıdır. Bu şehirde o turşu meşhur olmuştur.”
Tabiat Ananın İnsanlığa Milyonlarca Hediyesinden Biri Karpuz Gebre
Yine Osmanlı saray mutfak defterlerinde “kapari” turşularından, “çiçek” ve “dal-ı güzide” olarak bahsediliyor. Saray için en iyi kapari turşusu için Osmancık’a gelen birkaç helvacı bitkisi dal ve çiçeklerini Osmancık’ın Saz Nahiyesinden sağlayarak yine Osmancık’ta turşusunu imal edip İstanbul'a naklederlermiş. (Kaynak: Osmanlı Saray Mutfağı-Arif Bilgili)
Kaynaklara göre sarayın 15. yüzyılda 200 testi olan kapari turşusu tüketimi 16. yüzyılda 100 fıçı olmuş.
Bölgede 2024 yılında özellikle Dodurga-Osmancık ekseninde Kapari yetiştiriciliği konusunda çalışmalar yapılmıştır.
Gebre-Kapari
Güneşi, killi ve kumlu toprağı seven bir bitki olmakla birlikte, hassas olmadığı için duvar diplerinde bile yetişebilir. Bitkinin kurağa dayanıklı kökleri çok kuvvetli ve büyük olup, 40 metre derinliğe kadar gider. Mayıs başından itibaren mor renkli sürgün uçlarında tomurcukları olur ve beyaz çiçek açar. Meyvesi karpuzcuk biçimindedir. Olgunlaşıp çatlayınca yarılan bu karpuzcukların içerisinden tohumlar yere saçılır.
Yangına karşı son derece dayanıklı olması ve kolay tutuşmamasından dolayı, özellikle ormanlık bölgelerde yangın ve emniyet şeridi olarak dikilmektedir. Kuraklığa son derece dayanıklı bir bitki olup, kıraç, taşlık, kayalık, toprağı az yerlerde de yetişebilmesi nedeniyle tarım dışı alanlarda da yetiştirilir. Tohumlarının karıncalar aracılığıyla kaya ve taş yarıklarına taşınmasından dolayı kayalar arasında, harabelerde taş duvarlardan sarkar durumdadır. Ayrıca köklerinin 40 metreye kadar inmesi ve üst kısmının toprak yüzeyini örtecek şekilde yayılması nedeniyle, erozyon önleyici olarak da kullanılmaktadır.
Gebre Otu Faydaları Nelerdir?
Vücudun içerisinde yer alan antioksidan maddeleri dışarıya atar. Ödem attırıcı özellikleri bulunur.
Hücre hasarını minimum seviyelere indirebilen nadir bitkilerden birisidir.
Karaciğerde yağlanma sorununu yavaşlatıcı etkisi bulunduğu belirtilir.
Akciğerde var olan hastalıkların iyileştirilmesi için gebre otu tüketilebilir.
Yağ yakımı için kullanılmaktadır. Bu özelliğiyle kilo vermede yardımcı olduğu gözlemlenmiştir.
Kabızlığı önleyici birkaç özelliği bulunur. Sindirimi kolaylaştırıcı yapısı vardır. Bağırsak hareketlerini dengeleyicidir.
