Üç Harflileri Ne Çarptı

Bu hafta bizim yıllardır haksız olduğunu her platformda dile getirdiğimiz bir Tröst gurubun, kendi ayağına nasıl sıktığını gördük. Ülkenin ekonomisinin gelişmesi ile yöresel marketler yayılmaya başlamıştı. Artık bakkalların çeşit açısından yeterli olamadığı bir ortamda, bu yerel büyük bakkallar market adı ile devreye girdiler ve halka çeşit açısından bir tercih şansı sundular. Halk bu marketleri sevmişti. Kendi seçiyor ‘’Bir kilo beyaz peynir ver.’’ Yerine kendi istediği gramajlarda alıyordu. Kendinin seçme hürriyeti bir anda teveccühü artırmıştı. Bu yerel marketler hızla şubeleşmeye başlamış, örneğin Uşak’ta Umpaş, bizim bu taraflarda Yunus Mağazaları, Ankara’da Çağdaş Marketler, İzmir’de Pehlivanoğlu bu dönemde, mağazalar açan firmalar olmuşlardı. Halk da bakkallar da bu yapılanmaya sıcak bakıyordu. Çünkü sadece gıda marketçiliği yapıyorlardı. İlk büyük market uygulayıcılarından Migros ve sonra da Tansaş devreye girdi. Sosyal statü de bu mağazaların müşterisini belirliyordu. Migros’a gidenler daha çok üst gelir gurubuna hitap ederken, Tansaş orta ve alt gelir gurubuna hizmet veriyordu. Bu mağazalar, büyük il ve ilçelerde açıldıklarından küçük yerleşim yerlerine zarar vermediğinden ortam süt limandı. Sonra İzmir’de KİPA ortaya çıktı, gezin, eğlenin, yiyin, için hatta sinemaya gidin, diyerek AVM kültürünün temellerini attı. İnsanlar günlerini bu AVM’lerde geçirmeye başladılar. Bu AVM’lerde her şey vardı. Beyaz eşya mağazasından, hamburgercisine kadar, yeni konsept yerini almıştı. Bakkallarımız ise ya yavaş yavaş kapanmaya ya da sigara, gazete, ekmek üçgeninde hayatını idame ettirmeye çalışıyorlardı. Ve bir gün bu karabasanlar ortaya çıktı. Yarışmaya başladılar, benim 7.000 mağazam var, yok benim 10.000 oldu. Oldu da gittikçe köy denecek yerlerdeki ekonomiyi hortumlamaya, kira artı 4 elemanın parası hariç, çuvallara doldurdukları parayı, merkezlerine kaçırmaya başladılar. Doymuyorlardı. Öyle ki, don lastiğinden, otomobil lastiğine ne lazımsa satıyorlardı. Gittikçe abarttılar, kangal köpeği, tekne, patates, soğan derken, her esnafın gelirine göz diktiler. Üç ay kapısı çalınmayan kırtasiye, tam iş yapacağım derken, hırdavat reyonu boşaltıldı, kalem defter kondu, iki ay sonra o bitti, otomobil kış lastiği kondu. Bu gözlerini para bürümüşler, en sonunda her gün zam yapmaya başladılar. Öyle an geldi ki, etiketleri değiştirecek zaman bulamadılar. Rafta peynir etiketi 80 TL. iken kasada 130 TL. olduğu görüldü. Tam bu kargaşa içinde Tröst’ün sesi duyuldu. Önüne gelene saydırdı. Düne kadar, esnafın sesine kulak tıkayanlar bunların yanında yer alırken, çok sevdikleri hükümete, cumhur ittifakına, ziraat odası başkanına, televizyon ve gazete çalışanlarına ve patronlarına saydırdı. Öyle ki, şu yazıyı beğenmez ise bana da saydıra bilirler. Aslında bunların geri zekâlı bir gurupları da var. Bir kızcağız, 80 lira diye aldığı peynir kasa da 130 lira çıkınca çıldırmış ve bağırıyor. Bu nasıl olur diyor. Kasadaki de polis çağıracağım deyince, çağır derken oradan bir geri zekâlı çıkıp ‘’Halkı germeyin kardeşim’’ diye kıza laf atıyor. Biz ayranımız çabuk kabaran bir toplumuz ve o oranda da köpüğümüz inen de bir toplumuz. Eğer, toplum olarak bu haksızlıklara dur demez ise bu sömürü düzeni devam edip gider. Peki, hükümet bu olayın üstüne bir anda nasıl gitti. Duyumlarıma göre bu Tröstler, muhalefet ile bir teknede TUSİAD’ında olduğu bir toplantı yapmış ve mutfak darbesi konusunda anlaşmışlar. Ancak bu sadece duyum ve teyide muhtaç bir konu. Şimdi ben diyorum ki, bu marketlerin bir anda piyasadan çekilmesi, kapatılması doğru değil. Gelenler de bunlardan farklı olmayacak. Şöyle ki, bunların sattığı ürünlere kısıtlama getirmek gerekir. Bunlar gıda işi yapacaklarsa, gıda, beyaz eşya yapacaksa, beyaz eşya, telefon aksesuar işi yapacaklarsa onu yapsınlar. Şu anda ŞOK mağazasının önünde ankastre fırın ve ocaklar duruyor; bunu satamasınlar. Ayrıca sigara da satmasınlar. İnsanlar kredi kartı ile buralardan sigara alıyorlar. Sonuç olarak bu halkın köpüğü çabuk sönse de İzmir Bakkallar ve Bayiler Odası’nın yaptığı Coca Cola boykotu hala akıllardadır.